Lao động Việt ở Nhật đổ nợ vì dính cờ bạc qua mạng

Thấy Huy (24 tuổi) liên tục vay tiền nhiều người, hẹn ngày trả rồi van xin, vẻ mặt lo lắng, đồng nghiệp đã báo cáo với công ty có chức năng đưa người sang Nhật Bản tại Việt Nam. Nhận được tin báo, chị Nguyễn Thùy Dung, nhân viên Công ty cổ phần Thương mại và dịch vụ xuất khẩu lao động Biển Đông (Estrala), gọi điện hỏi thăm nhưng Huy giấu kín, khẳng định “không có gì”.

Huy được Công ty Estrala đưa sang Nhật Bản gần 3 năm, làm việc tại một công ty cơ khí. Mỗi tháng anh nhận lương khoảng 20 người (một người bằng 10.000 yên Nhật), tương đương 32 triệu đồng. Lúc đầu, Huy gửi tiền về cho gia đình. Tuy nhiên, gần nửa năm gia đình vẫn chưa nhận được đồng nào. Lý do Huy đưa ra là để giữ lại chờ đồng yên tăng giá để đổi lấy thêm tiền.

“Nếu giữ yên thì không có lý do gì phải vay tiền đồng nghiệp”, bà Dung đặt câu hỏi. Đồng thời, công ty nhận được phản hồi từ nhà máy Nhật Bản rằng gần đây năng suất làm việc của Huy giảm sút và anh không tập trung. Sau nhiều lần thuyết phục, Huy thừa nhận đã vay hơn 150 triệu đồng với lãi suất cao để gửi vào tài khoản game trực tuyến của mình. Phần lớn tiền lương hàng tháng bị người cho vay rút ra, chỉ để lại một phần nhỏ chi tiêu.

Huy đang tìm mọi cách để trả nợ. Tuy nhiên, do lãi suất cao nên anh không thể giải quyết dứt điểm khoản vay. Sau khi nắm rõ tình hình, ban lãnh đạo Estrala đã làm việc trực tiếp với nhà máy ở Nhật Bản, đề nghị tạo điều kiện cho Huy làm thêm giờ để kiếm thêm thu nhập trả nợ.

Huy không phải là trường hợp cá biệt. Ông Nguyễn Thế Đại, Phó Tổng Giám đốc Estrala, cho biết thời gian gần đây tình trạng công nhân vay tiền nạp tiền vào tài khoản game online, đánh bạc trực tuyến ngày càng gia tăng. Nhiều người tham gia gặp khó khăn khi thoát ra và lâm vào cảnh nợ nần.

“Công nhân không chỉ đốt hết lương mà còn vay tín dụng đen lãi suất cao”, ông Đại nói. Công ty đã ghi nhận trường hợp người dân bỏ việc và cố gắng trở về nhà vì bị người cho vay đe dọa. Một số gia đình nhận được hình ảnh con mình bị kề dao vào cổ và phải vay tiền để “chuộc lại mạng sống cho con mình”.

Trong nhiều năm qua, Nhật Bản là thị trường xuất khẩu lao động chính của Việt Nam. Theo số liệu từ các doanh nghiệp, trong 9 tháng đầu năm 2023, có hơn 111.500 lao động Việt Nam đi xuất khẩu lao động, trong đó có 55.700 lao động đi Nhật Bản, chiếm khoảng 50%. Dự kiến ​​đến cuối năm nay sẽ có 75.000-80.000 lao động sang Nhật Bản làm việc, vượt con số 68.000 lao động vào năm 2022.

Ông Phan Việt Anh, tác giả cuốn tự truyện “Tôi đi Nhật Bản”, quản trị nhóm Cộng đồng thực tập sinh Nhật Bản với hơn 21.000 thành viên, cũng ghi nhận nhiều trường hợp công nhân đánh bạc trực tuyến và lâm vào cảnh nợ nần.

Theo Việt Anh, trước đây công nhân tụ tập trực tiếp đánh bạc vào dịp lễ theo nhóm ít người nhưng từ năm 2019 họ chuyển sang đánh bạc trực tuyến. Có 2 yếu tố dẫn tới điều này: khi Covid-19 xuất hiện, nhiều công nhân phải nghỉ ở nhà và các trang cá cược, đánh bạc trực tuyến bùng nổ.

“Nhiều người sang Nhật mang về vài trăm triệu đồng nhưng chuyện gia đình phải bán đất hoặc vay mượn tiền để đưa con về không phải là hiếm”, Việt Anh nói. Mới đây nhất, một công nhân nhắn tin cho nhóm nói rằng bọn côn đồ giữ giấy tờ tùy thân vì anh vay 200 triệu đồng, trong khi hợp đồng làm việc đã hết hạn phải về nước. Cách đây 3 năm, gia đình vay 150 triệu để đưa con sang Nhật. Bây giờ họ tiếp tục vay tiền để gửi con về.

Theo ông Phan Việt Anh, người lao động tham gia cờ bạc có thể vay tiền đồng nghiệp, đồng bào. Khi không còn mối quan hệ nào, họ sẽ quay sang bọn xã hội đen để vay tiền. Nam lao động viết hồ sơ vay vốn, nộp giấy tờ tùy thân, thẻ ngân hàng, địa chỉ công ty và thông tin gia đình tại Việt Nam. Phụ nữ vay tiền còn bị yêu cầu quay clip “sexy” để đưa tin. Người vay phải trả lãi suất khoảng 5%/ngày.

“Tâm lý của những người chơi cờ bạc khi mắc nợ là đặt cược lớn mong rút ra nhưng càng đặt cược thì càng thua”, Việt Anh nói. Hệ quả, khi nợ quá nhiều, người lao động tìm mọi cách trốn đi làm với hy vọng tìm được việc làm có thu nhập cao hơn và xóa dấu vết với nhóm cho vay. Tuy nhiên, theo Việt Anh, một khi công nhân đã vay tiền thì rất khó trốn thoát. Nhiều trường hợp có người vay tiền Nhật nhưng cũng có người đến tận Việt Nam để khủng bố, đòi nợ.

Nhận thấy tình trạng người lao động tham gia cờ bạc ngày càng gia tăng, mới đây bộ phận chuyên môn phụ trách lao động tại Nhật Bản của Công ty Estrala có thêm nhiệm vụ tìm hiểu và ngăn chặn sớm hành vi cờ bạc.

“Nếu thấy tài khoản mạng xã hội của nhân viên có biểu hiện lo lắng bất thường, nhân viên đó sẽ chủ động phát hiện ngay. Việc đầu tiên là gọi điện cho gia đình bạn xem họ có gửi tiền về thường xuyên không”, ông Đại nói. . Công ty đang nỗ lực phát hiện và ngăn chặn sớm nhất có thể để người lao động không chìm sâu vào rắc rối. Người lao động phải có ý thức nhận diện những trò chơi cá cược dẫn đến mất tiền, nợ nần, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

Theo ông Đại, công nhân tham gia đánh bạc trực tuyến, nợ nần rồi bỏ trốn là vấn nạn mới tại thị trường Nhật Bản. Nếu tình trạng này gia tăng, nhiều công nhân vay tiền rồi bỏ chạy sẽ ảnh hưởng đến toàn thị trường. Vì vậy, các doanh nghiệp đang tuyển dụng lao động tại Việt Nam cần quan tâm, đánh giá đúng tình hình để cùng nhau ngăn chặn.

Ông Võ Anh Tuấn, Giám đốc Công ty Haindeco Sài Gòn, cho biết, để hạn chế người lao động bị lôi kéo vào các trò chơi kiếm tiền trực tuyến, ngay từ khi đào tạo tại Việt Nam, công ty đã đưa vào nội dung giảng dạy. Người lao động sẽ được hướng dẫn cách nhận biết các hình thức lừa đảo trực tuyến, trang cá cược, trò chơi ăn tiền trực tuyến…

Ngoài ra, học sinh bị cấm chơi game dưới mọi hình thức. Nếu họ vi phạm, gia đình họ sẽ được thông báo. Những người lao động yêu thích trò chơi kiếm tiền và cờ bạc trực tuyến sẽ không được phỏng vấn và sẽ mất cơ hội làm việc. “Điều này tốt hơn cho gia đình vì họ không phải tốn tiền gửi sang Nhật rồi kiếm tiền chuộc về nước”, ông Tuấn nói.

* Tên nhân vật đã được thay đổi

Lê Tuyết