Luật Đất đai 2024 có nhiều điểm mới về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (gồm 18 điều, từ Điều 60 đến Điều 77 Chương V).
Chương này được hoàn thiện theo hướng đổi mới quy trình, nội dung, phương pháp lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được lập ở cấp quốc gia, cấp tỉnh, cấp huyện đáp ứng yêu cầu thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội nhanh và bền vững; bảo đảm quốc phòng, an ninh; bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu. Tăng cường tính công khai, minh bạch và sự tham gia của người dân trong quy hoạch sử dụng đất thông qua việc tổ chức tham vấn; Bổ sung, hoàn thiện các quy định về thực hiện quyền của người sử dụng đất trong khu vực quy hoạch.
Phân cấp Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, lồng ghép nội dung kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh vào nội dung quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh; giao cho các địa phương xác định chỉ tiêu sử dụng đất trong quy hoạch sử dụng đất để các địa phương chủ động phát triển kinh tế – xã hội của địa phương. Tiêu chuẩn quy hoạch sử dụng đất quốc gia chỉ kiểm soát đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng, đất rừng sản xuất là rừng tự nhiên, đất quốc phòng, đất an ninh….
Tiếp tục quy định về quy hoạch sử dụng đất cấp huyện hàng năm để tạo thuận lợi cho công tác quản lý nhà nước về đất đai. Đồng thời, doanh nghiệp sẽ chủ động đầu tư, người dân bị thu hồi đất sẽ biết trước phương án sử dụng đất để chủ động sử dụng đất, thực hiện các quyền của mình, ổn định đời sống và sản xuất. Nội dung kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện trong Luật quy định nội dung đơn giản hơn, không yêu cầu phải chuyển mục đích sử dụng đất gắn với thửa đất để đưa vào kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện. nơi cư trú của hộ gia đình, cá nhân. Nêu rõ một số trường hợp không phải bổ sung vào kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện.
Phân cấp thẩm quyền phê duyệt quy hoạch sử dụng đất quốc gia cho Chính phủ, thẩm quyền quyết định quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh cho Hội đồng nhân dân tỉnh nhằm tạo sự chủ động, linh hoạt trong điều hành của Chính phủ và địa phương; Đối với quy hoạch sử dụng đất quốc phòng, quy hoạch sử dụng đất an ninh sẽ được quy định và lồng ghép vào nội dung quy hoạch sử dụng đất quốc phòng và quy hoạch sử dụng đất an ninh. Bổ sung quy định đối với các thành phố trực thuộc Trung ương đã có quy hoạch đô thị, không lập quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh mà căn cứ quy hoạch đô thị để lập quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Đình Thọ – Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường), tại Luật Đất đai 2024, các quy định đã được phân cấp tối đa cho các địa phương, từ Trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã. Về xây dựng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, Luật đã tạo điều kiện để thực hiện tốt hơn quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trong thời gian tới.
“Địa phương là nơi hiểu rõ nhất về kế hoạch sử dụng đất của địa phương. Luật có quy định cụ thể và phân cấp xuống cấp địa phương nhiều nhất có thể. Nhiều nội dung liên quan đã được rút gọn so với trước đây. Đơn cử như trong việc sử dụng đất quy hoạch, không còn danh mục dự án, điều này tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương trong quá trình tổ chức, thực hiện phù hợp với địa phương mình” – PGS,TS Nguyễn Đình Thọ nói. biết.